Goed stoken van de open haard; het lijkt soms een vak apart. Want besteed je even te weinig aandacht aan het haardvuur, dan kan de woonkamer al snel vol rook komen te staan. Als haardhout-stokers weten wij hier alles van. Vanuit dit perspectief werd ons onlangs een proefpakket nacht- en houtbriketten aangeboden. Het resultaat lees je in dit artikel.
Hoewel wij bekend zijn met het gebruik van briketten, bevatten deze houtbriketten geen papieromhulsel en stoken daardoor anders.
Maar allereerst: hoe kun je veilig stoken, zonder rook in huis?
Veilig stoken zonder rook
- Schoorsteenvegen: het rookkanaal dient in principe telkens na de verbranding van circa 2 kuub hout, of ten minste eenmaal per jaar, gereinigd te worden door gecertificeerde schoorsteenvegers. Let op: er bestaan nogal wat malafide schoorsteenvegers binnen dit segment: niet-gecertificeerde lieden die zich uitgeven voor ‘schoorsteenveger’. Zij gaan vaak onnauwkeurig en ondeskundig te werk.
- “Brandgel”: gebruik bij voorkeur geen hulpmiddelen als ‘brandgel’ om het haardvuur krachtiger te maken. Deze hulpmiddelen kunnen aankoeken aan de binnenzijde van de schoorsteen, wat voor levensgevaarlijke situaties kan zorgen.
Wij spreken uit ervaring na het meemaken van een schoorsteenbrand. Buren kwamen ons waarschuwen, wij hadden niets in de gaten terwijl het dak in brand had kunnen vliegen. Er spoten vlammen en brandende deeltjes -die uitwaaiden- uit de schoorsteen, alsof er een eruptie op dak gaande was. Heel beangstigend om mee te maken.
Ook viel er op een avond een grote ‘brok’ (vuistgrote, zware ophoping van aangekoekt vuil/gel) naar beneden vanuit onze schoorsteen (we schrokken ons kapot). Gelukkig brandde we op dat moment geen vuur en waren we thuis. - Opbouw haardvuur: creëer nooit binnen enkele minuten een groot haardvuur. De schoorsteen is nog te koud aan de binnenzijde, waardoor deze onvoldoende rook wegzuigt en er onnodige rookontwikkeling in huis kan ontstaan. Bouw (haardhout) vuur langzaam op. Bij briketten is dit niet nodig, deze ontvlammen minder heftig (mits je niet meer dan enkele briketten in de haard stopt).
- Bewerkt hout: stook alleen onbewerkt hout (en nooit naaldhout) in de haard. Bewerkt hout (geverfd of geïmpregneerd hout) kan bijzonder stinken, extra rook veroorzaken en giftige dampen verspreiden.
- Houtbriketten: briketten zorgen doorgaans voor de minste rookontwikkeling en branden uren stabiel.
- Vochtig hout: stook nooit met te vochtig hout. Vochtig hout, zoals bijvoorbeeld buitenshuis gesprokkeld hout, ontbrandt slecht, waardoor er meer rookontwikkeling ontstaat. Daarnaast zal het hout gaan sissen bij ontbranding en spatten de brandende stukjes hout soms met een noodvaart uit de haard (tot enkele meters buiten de haard zelfs, hetgeen met veel kracht en geknetter gepaard gaat). Ik vind dat -buiten brandgevaar- ook eng en onveilig aanvoelen met een kind en huisdieren in huis, in ons geval.
- Vonkenscherm: bij gebruik van een open haard is een vonkenscherm (ook wel ‘spattenscherm’ genaamd) erg aan te bevelen. Ook oven-gedroogd haardhout kan spatten. Wees altijd aanwezig tijdens het ontbranden van de open haard.
Houtbriketten of brandhout stoken?
Vanuit onze ervaring kunnen we stellen dat beide “ontbrandingsmiddelen”, zowel houtbriketten als brandhout, voor- en nadelen kennen. Het is vooral waar je zelf de voorkeur aangeeft uiteindelijk.
Onze situatie
Zo nu en dan kopen wij wel eens houtbriketten. Gemakkelijk, je hebt geen omkijken naar het in standhouden van het haardvuur, omdat de briketten uren zelfstandig blijven branden. Schoner vuur, minder rook, minder gedoe, minder opslagruimte nodig en gemakkelijk/ goed aan te steken zonder veel rook toestanden.
Anderzijds bestellen wij meestal zo’n 2 kuub brandhout in de herfst, wat dan uiteindelijk iets voordeliger stoken is als met houtbriketten: maar dat voordeel neemt pas toe bij afname van grote hoeveelheden. Daarom bestellen wij dus 2 kuub (2 m3) brandhout. De kosten hiervan variëren per houtsoort overigens. Eikenhout brandt langzaam, maar is het meest duurzaam naar onze ervaring.
Hoe zit het met de kosten?
Wanneer het gaat om de aankoop van kleine hoeveelheden (bijvoorbeeld 20 kg. brandhout of 20 kg. briketten) zullen houtbriketten (veel) langer branden, waardoor deze dan eigenlijk in aanschaf voordeliger zijn dan brandhout.
- Zakken van 5 kg. brandhout kosten gemiddeld zo’n 4 euro.
- Pakketten van 20 kg. houtbriketten kosten gemiddeld 23 euro.
Zelf ben ik meer van de houtbriketten, omdat brandhout wat buiten opgestapeld ligt voor een spoor aan houtsnippers zorgt door het huis, zodra je het naar binnen haalt.
Maar dat is helaas niet het enige nadeel: insecten, zoals spinnen en oorwurmen, zoeken er graag hun heil tijdens de kou en zo voeren wij de nodige insecten mee in huis gedurende de herfst (en bij zachte winters).
Ook het gesjouw (brandhout uit de pallets halen, brandhout opstapelen, brandhout het hele seizoen naar binnen brengen) kent zo zijn nadelen: het is best een zware klus. Gebruik een kruiwagen en handschoenen tegen de splinters.
Conclusie
Brandhout, zou je kunnen stellen, is er voor de actievere mens, die graag bezig is met alles wat het met zich meebrengt. Houtbriketten zijn ideaal voor de wat passieve, veilige stoker, die vooral van het vuur wil genieten en weinig zin heeft in het gedoe eromheen.
Nieuwe houtbriketten uitgetest
De briketten die wij toegezonden kregen bestonden uit houtbriketten en ‘nachtbriketten’. Nachtbriketten kenden wij nog niet. Hieronder lees je onze ervaringen hiermee.
-
- Nieuwe houtbriketten: deze houtbriketten waren forser dan wij gewend zijn (2 kg/ stuk) en omvatte geen papierenverpakking. Er kwamen dus aanmaakhoutjes aan te pas om deze briketten te ontbranden. De briketten kun je overigens goed aansteken zonder rook.
Opvallend was dat deze briketten zowel langzaam ontbrandde als opbrandde. Heel veel branduren dus per briket, echter een minder stevig vuur dan wij gewend zijn van briketten. - Nachtbriketten: de nachtbriketten zijn bruine, kogelharde samengeperste boomschors blokken. Wat doen nachtbriketten? Zij smeulen. Zij smeulen urenlang en fungeren in principe als motor voor het vuur (aangezien deze briketten zo’n 10 uur smeulen). Echter veel warmte geven zij niet af, dit viel eigenlijk nogal tegen. Wie geen afsluitbare haard heeft kan overigens beter niet ’s avonds een nachtbriket laten smeulen, in het kader van veiligheid.
- Nieuwe houtbriketten: deze houtbriketten waren forser dan wij gewend zijn (2 kg/ stuk) en omvatte geen papierenverpakking. Er kwamen dus aanmaakhoutjes aan te pas om deze briketten te ontbranden. De briketten kun je overigens goed aansteken zonder rook.
Vanochtend, bij binnenkomst, hoorde ik ineens “pok-geluid” vanuit de open haard. Het geluid van een omvallend houtstuk. Het bleek het restant van een nog smeulend stuk nachtbriket. Deze nachtbriket was gisteren rond 18.00 u door ons in de haard gestopt. Test ruimschoots geslaagd dus qua duur, echter niet qua warmte afgifte.
Achtergrond informatie
Lees ook onze aanvullende achtergrond informatie over het gebruik van de open haard:
