Waarom worden insecten aangetrokken door licht?
Al jaren adviseren de ongediertebestrijders van Ongediertebestrijding Amsterdam hun klanten over het soort lampen dat ze moeten gebruiken en de juiste plaatsing aan de buitenkant van hun huis of bedrijf om de aantrekkingskracht op nachtvliegende insecten te verminderen. Wij adviseren witte gloeilampen of fluorescentielampen aan de buitenkant te vervangen door minder aantrekkelijke gele lampen, en kwikdamplampen door minder aantrekkelijke natriumdamplampen. De vraag is of LED lampen een goede keuze zijn voor buitenverlichting en waarom wel of niet?
Welk licht is aantrekkelijk voor ongedierte?
Mensen kunnen lichtgolflengten zien in het elektromagnetische spectrum van 400-800 nanometer (nm), die varieert van violet tot rood van kleur, maar geen ultraviolet (UV) licht bij 350 nm omvat. Insecten kunnen licht waarnemen in het bereik van 300-650 nm, maar geven de voorkeur aan licht tussen 300-420 nm, inclusief UV-licht. De UV-output van een lamp is waarschijnlijk de belangrijkste factor in zijn aantrekkelijkheid voor insecten. Aangezien de meeste insecten worden aangetrokken door UV-licht, gebruiken de meeste insectenlampen UV/blacklight-lampen als hun bron van aantrekkingskracht.
Insecten zien over het algemeen 3 kleuren licht, ultraviolet (UV), blauw en groen. Helderwit of blauwachtig licht (kwikdamp, witte gloeilamp en witte TL-lamp) zijn het meest aantrekkelijk voor insecten. Geelachtig, roze of oranje (natriumdamp, halogeen, dichroïsch geel) zijn het minst aantrekkelijk voor de meeste insecten. Toen er alleen nog witte gloeilampen beschikbaar waren, was het advies om deze te vervangen door gele gloeilampen. Gele en “warmwitte” bollen lijken meer op zonlicht en zijn minder aantrekkelijk voor insecten dan “koelwitte” bollen die een meer blauwachtige tint hebben. Rode bollen zijn nog minder aantrekkelijk voor insecten dan gele, maar rood geeft weinig zichtbaar licht voor mensen en draagt een ‘ongewenst’ sociaal stigma van decennia geleden.
Naast de kleur of golflengte van licht worden insecten ook aangetrokken door de helderheid en de warmte van licht. Hoe hoger het wattage van de lamp, hoe helderder het licht en hoe groter de tekenafstand. Ook, hoe groter het wattage, lampen die gloeiende filamenten gebruiken (gloeilampen, halogeen, enz.), genereren een toenemende hoeveelheid warmte. Koele lampen die licht genereren uit stromend gas (LED, natriumdamp, kwikdamp, TL- verlichting, enz.) genereren minder warmte.
Kenmerken van LED-verlichting
Led-lampen kunnen in kleur variëren van UV (350 nm) tot infrarood (700 nm). Het uitgestraalde lichtpatroon (verspreidingshoek) kan variëren van zeer smal, zoals een laserpointer, tot breed diffuus zoals een schijnwerper/spotlicht. Hoe helder een LED-lamp is, hangt af van de hoeveelheid stroom die door de lamp gaat. Helaas, hoewel een hoger stroomniveau een helderder licht zal produceren, betekent dit ook dat de lamp niet zo lang meegaat. LED-lampen zijn veel energiezuiniger in vergelijking met gloeilampen, ze verbruiken slechts 10-20% van het vermogen en ze gaan minstens 10 keer langer mee. Led- lampen zijn ook kleiner en sterker, hebben geen gloeidraad en hebben meestal geen glas dat kan breken.
De meeste LED’s zenden niet veel of geen UV-licht uit, maar er zijn uitzonderingen. LED- lampen gebruiken een mengsel van verschillende lichtkleuren om hun “witte” licht te produceren in plaats van wit licht te produceren. Sommige LED’s zullen meer van de ene kleur laten zien dan de andere kleuren. LED-lampen die “koelwit” of blauwachtiger zijn, kunnen aantrekkelijker zijn voor insecten dan de warmere of meer gelige lichten.
Trekken LED-lampen insecten aan?
Omdat de meeste LED-lampen geen UV-licht afgeven en weinig warmte genereren, hebben ze meestal weinig aantrekkingskracht op insecten. Sommige insecten kunnen echter worden aangetrokken door een of meer van de lichtkleuren die worden gebruikt in de kleurenmix die wordt gebruikt om het “witte” licht van de LED te produceren. Terwijl insecten worden aangetrokken door licht, geven LED-lampen weinig warmte af en geven ze voor de meeste insecten ook de verkeerde kleuren van het zichtbare lichtspectrum af, waardoor er zo min mogelijk insecten door worden aangetrokken.
Sommige LED’s zijn speciaal vervaardigd om UV-licht te produceren, zoals die worden gebruikt in muggenlichtvallen en als plantengroeilampen. Dan zijn er die die worden gebruikt voor desinfectie, sterilisatie en uitharding van bepaalde industriële coatings (bijvoorbeeld tandkleurige vullingen, ook wel composietharsen genoemd).
Niet alle LED-spots zijn onzichtbaar voor insecten. UV-LED-spots, koelwitte LED’s en neutraal gekleurde LED’s kunnen in dezelfde mate insecten aantrekken als fluorescerende of halogeenlampen. Een betere keuze is warm wit voor LED spots.
Handig om te weten
De meeste LED-lampen die voor woonverlichting worden verkocht, zenden bijna geen UV- licht uit en zijn slechts in geringe mate aantrekkelijk voor insecten. LED’s die blauwachtig of paarsachtig licht uitstralen, trekken bepaalde soorten insecten aan. LED-lampen zijn dus een goede keuze als je de problemen met vliegende insecten wilt verminderen. Op dit moment zijn de initiële kosten van LED-lampen wat prijzig, maar ze worden in de loop van de tijd goedkoper.
Kiezen voor LED-verlichting
Lichtopbrengst
De meting van de hoeveelheid licht die door een LED-lamp wordt geproduceerd, wordt gedaan in eenheden die lumen worden genoemd. Ter vergelijking: een gloeilamp van 60 watt produceert 800 lumen en een gloeilamp van 100 watt ongeveer 1.600 lumen.
Lichte kleur
De kleur van een LED-lamp wordt gemeten in graden Kelvin (K). Over het algemeen hebben de lagere aantallen Kelvin warmere, meer gelige kleurtemperaturen. Een lamp met een temperatuur van ongeveer 2500 Kelvin zou een licht hebben dat lijkt op een kaars, en een kleurtemperatuur van ongeveer 3500 Kelvin zou vergelijkbaar zijn met een halogeenlamp. Met een bereik van ongeveer 5000 produceren LED-lampen meer scotopische lumen, wat de hoeveelheid licht is die door het menselijk oog wordt geregistreerd, en hoewel het licht helderder lijkt, zou het er niet uitzien als natuurlijk licht. Met een resultaat van meer dan 6000 Kelvin is een lamp met veel blauw en paars helder, maar niet erg uitnodigend. Het is aan te raden om lampen met een hoge Kelvin te gebruiken voor buitenverlichting en lampen met een lage Kelvin voor gebruik binnenshuis.